O/L Science -චලිතය පිළිබඳ නිව්ටන් නියම

බලයේ ස්වභාවය  එහි බලපෑම් 

යමක්

ඇදීමේදී

එසවීමේදී

තෙරපීමේදී

අපි බලයක් යොදනු ලබයි.

නිශ්චල වස්තුවක් චලනය කිරීමට එය චලනය කිරීමට අවශ්‍ය දිශාවට අපි බලයක් යෙදිය යුතුය.

බලය යෙදූ පමණින් එය චලනය නොවේ,එයට හේතුව වන්නේ ඝර්ෂණ බලයක් ක්‍රියාත්මක වීමයි.

ඝර්ෂණ බලය අපි බලය යොදන දිශාවට විරුද්ධ දිශාවෙන්  ක්‍රියාත්මක වේ.

ඔබට වස්තුව චලනය කිරීමට අවශ්‍ය නම් ඝර්ෂණ බලයට වඩා වැඩි බලයක් යෙදිය යුතුය.

ඒ අනූව පැහැදිලි වන්නේ නිශ්චල වස්තුවක් මත අසමතුලිත බල ක්‍රියාත්මක වන විට චලනය වන ආරම්භ වන බවයි.

බලයක් යෙදීමෙන් ලැබෙන ඵලය,එම බලයේ දිශාව අනූව වෙනස් වේ.

පහත රූපයේ කරත්තය යන දිශාවට පිටුපසින් තවත් බලයක් යෙදුවොත් කරත්තයේ ප්‍රවේගය වැඩි වේ.

කරත්තය චලනය වන දිශාවට විරුද්ධ දිශාවෙන් බලයක් යෙදුවොත් කරත්තයේ ප්‍රවේගය අඩු වේ.

බලයට විශාලත්වය ක් මෙන්ම දිශාවක් ද ඇත.

බලය දෛශික රාශියකි.

බලයක් ක්‍රියාකරන දිශාව එම ලක්ෂ්‍යයේ සිට අඳින ලද සරල රේඛාවකින් දක්වයි.

එය බලයේ ක්‍රියා රේඛාව වේ.

නිව්ටන්ගේ පළමු වන නියමය.

බාහිර අසමතුලිත බලයක් යෙදෙන තුරු නිශ්චල වස්තූන් නිශ්චලතාවයේම පවතින අතර චලනය වන වස්තූන් ඒකාකාර ප්‍රවේගයෙන් චලනය වේ.

නිවටන්ගේ දෙවන නියමය

වස්තුවක ඇතිවන ත්වරණය ,එයට යොදනු ලබන අසමතුලිත බලයට අනුලෝමව සමානුපාතික වන අතර,වස්තුවේ ස්කන්ධයට ප්‍රතිලෝමව සමානුපාතික වේ.

ත්වරණය ,අසමතුලිත බලයට අනුලෝමව සමානුපාතිකය යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ

 බලයේ විශාලත්වය යම් අනුපාතයකින් අඩු හෝ වැඩි කල විට එම අනුපාතයෙන් ම ත්වරණය ද අඩු හෝ වැඩි වන බවයි.

ත්වරණය ,ස්කන්ධයට ප්‍රතිලෝමව සමානුපාතිකය යනු

ස්කන්ධය යම් අනුපාතයකින් වැඩි කල විට ත්වරණය එම අනුපාතයෙන් අඩු වන බවය.

ස්කන්ධය යම් අනුපාතයකින් අඩු කල විට ත්වරණය එම අනුපාතයෙන් වැඩි වන බවය.

මෙම අවස්ථා සංකේතාත්මකව පහත ලෙස දැක්විය හැක.

යම් වස්තුවකට බලයක් යොදන විට එම බලයේ දිශාවට වස්තුවේ ත්වරණය ක් ඇති වේ.

නිව්ටන්ගේ  තුන්වන නියමය.

සෑම ක්‍රියාවකටම විශාලත්වයෙන් සමාන වූත් දිශාවෙන් ප්‍රතිවිරුද්ධ වූත් ප්‍රතික්‍රියාවක් ඇත.

ක්‍රියාවක් (action ) යනුවෙන් අදහස් කරන්නේ යම් වස්තුවක් මගින් තවත් වස්තුවක් මත යෙදෙන බලයකි.

ප්‍රතික්‍රියාව (Reaction) වන්නේ දෙවන වස්තුව මගින් පළමු වස්තුව මත යෙදෙන බලයකි.

EX1-ඔරුවක් පදින විට හබලෙන් ජලය පසුපසට තල්ලු කරයි.හබලෙන් ජලයට බලය යොදයි.ජලයෙන් හබල මත යෙදෙන ප්‍රතික්‍රියාව  නිසා ඔරුව ඉදිරියට ගමන් කරයි.

ගම්‍යතාවය

ගම්‍යතාවය යනු චලනය වන වස්තුවක චලිතය නැවත්වීමට කෙතරම් අපහසු ද යන්න මිනුමකි.

ගම්‍යතාවය කෙරෙහි ස්කන්ධය සහ ප්‍රවේගය යන සාධක බලපායි.

ස්කන්ධය හා බර

වස්තුවක ස්කන්ධය (mass) යනු එම වස්තුවෙහි අඩංගු පදාර්ථ ප්‍රමාණය යි.

ස්කන්ධය පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර ඒකකය kg වේ.

වස්තුවක බර(weight) යනු එම වස්තුව පොළව වෙත ඇදගන්නා බලය යි.

එනම් ගුරුත්වාකර්ෂණය නිසා එය මත යෙදෙන බලය යි

F=ma අනූව

බර=ස්කන්ධය xගුරුත්වජ ත්වරණය =mg

බර අර්ථ දක්වන්නේ බලයක් ලෙසය.

ජත්‍යාන්තර ඒකකය නිව්ටන්(N) වේ.

පොළොව මත ගුරුත්වජ ත්වරණයේ අගය 9.8 ms-2 වේ.

සැකසුම 

Prasanna J

Source 

Grade10 Science Textbook.

ඔබගේ වටිනා අදහස් comment කරන්න ,තවත් කෙනෙකුට බලන්න share කරන්න .

Whats up

0772178365

Like us on facebook 

Shortnotes